MASTER BİLGİSAYAR - BİLGİSAYAR'IN TANIMI ve ELEMANLAR

Bilgisayar (computer), uzun ve çok karmaşık hesapları bile büyük bir hızla yapabilen, mantıksal (lojik) bağlantılara dayalı karar verip işlem yürüten makinadır. Kısacası bilgisayar, bilgi işleyen elektronik bir makinadır.Bilgilerin işlenmesi için gerekli olan bazı elemanlara ihtiyacı vardır.Bunlar başlıca;

BİLGİSAYAR'I OLUŞTURAN BİLEŞENLER

ANAKART

Bilgisayarlarda anakart seçimi kasa seçimine göre değişmektedir. Son zamanlarda artık hemen hemen tüm kasalar ATX formunda üretilmektedirler. Mini PC lerin popülerlik kazanmasıyla da Micro ATX formu popüler olmaya başlamıştır. Anakart denilince en çok dikkat edilmesi gereken unsur, yonga setidir. Yonga seti, sistem saati, veriyolu, IRQ, DMA kontrolü, USB ve CPU çalışma değerleri ve anakartta yer alan faaliyetlerin büyük kısmını kontrol eder. Her yeni ilemci ile birlikte yeni yonga setleri piyasaya sürülmektedir. Pentium 4 işlemciler birçok yonga setiyle çalışabiliyor olsalar da Intel i865 ve i875 ürünleriyle, geniş destek sunmaktadır. i875 yüksek performans, i865 ise fiyat/performans imkanı sunuyor. Intel harici SIS, VIA ve ATI'ın P4 uyumlu yonga setleri bulunmaktadır. AMD uyumlu yonga setlerinde ise VIA ve nVidia ağırlıklarını koymuşlardır. VIA KT600 yüksek performans sunmaktadır. Hepsi bir arada çözüm için nVidia'nın nForce 2 yonga seti tercih edilebilir.Yonga seti dışında anakart üzerindeki diğer bileşenlere de dikkat edilmelidir. Günümüzde anakartlar üzerinde grafik, ses yongalarına ve Ethernet denetçilerine rastlanmaktadır. Intel'in i865G yonga setli anakartında bulunan Intel Extreme Graphics 2 grafik işlemcisi GeForce 4 MX440 işlemcili ekran kartına eş performans sunmaktadır. VIA'nın modellerinde görülen S3 Savage grafik yongası performansı pekçok uygulama için yeterlidir ancak performansı Extreme Graphics'den düşüktür. AMD de ise nVidia'nın GeForce serisi işlemcilerini içeren nForce2 yonga setli anakartlar bulunmaktadır.Entegre grafik işlemcili anakartlar normal anakartlardan daha az PCI yuvasına sahiptir ve ofis ve internet PC amaçlı tasarlanmışlardır.

İŞLEMCİ

CPU: Central Processing Unit: Merkezi İşlem birimi

İşlemciler bilgisayarların beynidir. Bilgileri bilgisayarın belleğinden alıp işledikten sonra tekrar belleğe yazar. Her işlem çevrim olarak nitelendirilir. Bir saniyede gerçekleşen çevrim sayısı işlemcinin hızını belirtir. İşlemciler yükselen sistem frekanslarına bağlı olarak daha çok veriyi aynı anda işleyebiliyorlar. Belirli kapasitedeki verinin işlenebilmesi için veri akışı geniş olmalıdır. İşlemci çok hızlı olsa bile yeteri kadar veriyle beslenmediği sürece performansı düşer. Çok geniş veri akışına sahip bir sistem, gelen verilerin tümünü aynı anda işleyemezse yine performans düşecektir. Pentium 4 işlemcisi her bir döngü başına 4 veri paketi işleyebilmektedir. 400MHz FSB li P4 işlemcinin veri işleme hızı saniyede 3,2 GB dır. 533MHz FSB'li P4 ün ki ise saniyede 4,2GB'dır. 800MHz FSB'de ise saniyede veri işleme hızı 6,4GB'dır. AMD işlemci ise kuzey köprüsünü işlemcinin içine yerleştirip HyperTransport arayüzünü kullanarak işlemci çekirdeğini, bellek denetçisini ve ön belleğin veri akışını tek elden yapabilmektedir.

Çalıştırılan uygulamaların verileri, önbellekte depolanır. Bu verilere tekrar ulaşılması gerektiğinde işlemci verileri ana belleğe göre çok daha hızlı molan ön bellekten okur. Bilinen ön bellekler L1, L2 ve L3 dür. L3 ön bellekli işlemci yoğun veri akışı olan durumlarda kendini gösterir. Xeon işlemcileri de L3 önbellek kullanmaktadırlar. L2 önbelleği yükseltilse bile FSB yükseltilmedikçe işlemcide kayda değer bir performans artışı olmuyor.

SABİT DİSK

Bilgisayarınızı güncel uygulamalara hazırlamanın ilk yolu doğru sabit disk kullanmaktır. Sabit disk için ilk unsur tabii ki kapasitesidir. Şu an piyasadaki en küçük sabit diskler 20GB depolama alanına sahiptirler. Yeni nesil oyunların hemen hemen çoğu 1 'er GB'lık boş alana ihtiyaç duyuyorlar. Video kameradan diske görüntü aktarmak ya da TV kartı ile görüntü yakalamak istenirse 10GB bir boş alana ihtiyaç duyulacaktır. Bu durumda 20GB'lık sabit disk yeterli olmayacak ve piyasadaki daha büyük depolama alanı içeren sabit diskler devreye girecektir. Sabit diskler verileri metal CD'yi andıran plakalar üzerinde saklarlar. Bu plakaların her iki yüzüne de veri yazılır. Veri yazma işini plakaların her iki tarafında yer alan yazma kafaları yapar. Sabit diskin kapasitesinin artması metal plakalar üzerine daha yoğun bir şekilde veri yazılabilmesi anlamına gelmektedir.

BELLEK(RAM)

Bilgisayarınızdan alacağınız performans, işlemcinin hızı kadar bellek modülünün kapasitesine de bağlıdır. Bellek modülleri, işlemci ve sabit disk arasında köprü görevini üstlenirler ve veri akışı hızlı bir şekilde gerçekleşir.Bilgisayarda programlar çalışırken işlemci gereken dosyaları sabit disk üzerinden okumaz. .EXE ya da .DLL gibi dosyalar öncelikle sabit diskten belleğe ulaştırılır işlemci bu dosyaları bellek aracılığıyla kullanır.

EKRAN KARTI

Son zamanlarda 3 boyutlu bilgisayar oyunları başta ekran kartı olmak üzere tüm PC donanımını zorlamaktadır. Oyunlardaki detay zenginliğinin artmasıyla ekran kartının işlemcisine ve CPU'ya daha fazla yük biniyor. Oyunlarda kullanılan dokular için grafik kartı üzerindeki bellek miktarına göre zaman zaman sistem belleğinden de destek alınabilir. AGP veri yolu bu amaçla tasarlanmıştır. Günümüzde 128MB ve 256MB lık ekran kartları bulunmaktadır. Oyun geliştiren insanlar OpenGL ya da Direct3D'nin bazı özelliklerini kullanırlar. Bu durumda API'larda yapılacak değişiklikler oyun geliştiren insanlar için büyük önem taşımaktadır. Ekran kartı satın alırken kutunun üzerinde yazan kartın desteklediği DirectX sürümünü belirten ifadeye dikkat etmek gerekir.

KASA

Eskiden kasa denilince akla tek renk sıradan bir kutu gelirdi. Günümüzde kasalar teknolojik ve estetik görünüm anlamında fazlaca gelişmişlerdir. İçi neon lamba ile aydınlatılmış kasalara rastlamak bugünlerde mümkün. Kasanın dış görünümü göz zevkiniz açısından önemli olabilir ancak, kasanın görünümüne verilen önemin soğutma konusuna da verilmesi gerekir.Yeni bilgisayar sistemleri yüksek sunan bileşenler ısınma problemine neden olmaktadırlar. İşlemci, ekran kartı ya da sabit disk kasa içerisinde fanlar yardımıyla soğutulabilir. Ancak soğutma sırasında açığa çıkan ısının sağlıklı bir şekilde kasanın dışına atılabilmesi gerekir. En basit soğutma sisteminde bile 2 adet fana ihtiyaç vardır. Biri kasanın önünde, diğeri arkasında yer alır. Öndeki fan kasa içerisine hava alırken, arkadaki fan sıcak havayı dışarı atmakla görevlidir. Piyasada maalesef satılan kasaların çoğu tek fan içermektedir.Fan sayısı arttıkça soğutma işlemi daha başarılı olacaktır. Kimi kasalarda üstte de üçüncü bir fan görüldüğü gibi ön veya arka panelde de birden fazla fan bulunabilir

MONİTÖR

Piyasada iki tür monitör bulunmaktadır. İlki CRT(cathode ray tube) içeren yani katod ışın tüpü içeren monitörler. Diğerleri ise LCD monitörlerdir. LCD monitörler CRT monitörlere göre daha incedir. Göz sağlığı açısından daha zararsızdır ancak fiyatları CRT monitörlere göre yüksektir. Az yer kaplarlar. Düşük güç tüketirler. Eskiden 14 inç monitörler oldukça popülerdi. Ancak günümüzde 15 inç ev 17 inç CRT monitörler en yaygın kullanılanlardır. Monitörlerin ekranda gösterdikleri görüntüler, tek tek resimlerden oluşur. Bu tek resimlerin ekrana gelme hızına tazeleme hızı (refresh rate) denir ve bu tazeleme hızı arttıkça insan gözü daha az rahatsız olur. Göz sağlığı için tazeleme hızı en az 75Hz olmalıdır. Çözünürlük arttıkça tazeleme hızı düşeceğinden, çözünürlükle tazeleme hızını birlikte değerlendirmek gerekir.

MODEM

Günümüzde alınan çoğu donanımda modemler standart olarak yer almaya başlamıştır. Yakın gelecekte neredeyse internet bağlantısı olmayan bilgisayar kalmayacak gibi görünüyor. Çevirmeli ağ bağlantısı kullanılan modemler teknolojik bakımdan gelişimlerini tamamlamış durumdalar. Modemde ulaşılmış olan son nokta 56Kb hızında v92 standartlarında modemlerdir. Bundan daha iyi bir bağlantı istiyorsanız, bağlantı türünüzü değiştirmeniz gerekiyor. Bunun için 24 nsaat kesintisiz ve hızlı bir bağlantı şekli olan kablo internet ya da ADSL bağlantılarından birini seçip bu bağlantı için kullanılan modemi edinebilirsiniz.

OPTİK SÜRÜCÜ

CD ler 700MB veriyi tek bir disk üzerinde saklayabilmektedirler. 4.7GB ile 17GB arasında değişen kapasitedeki DVD ler de son zamanlarda CD lerin yerini almaya başladı. CD yazıcılar da son zamanlarda yedekleme alternatiflerinin en başında gelmektedir. CD okuyucu ve yazıcıların veri akış hızı X ile ifade edilmektedir. Günümüzde CD sürücülerin pek çoğu 52X veri akışını desteklemektedirler. 1X, saniyede 150KB'lık veri akışını gösterir. 52X CD sürücülerde veri akış hızı 7800KB/s'dir. CD yazıcılarda hız 3 farklı X değeri ile belirtiliyor. İlki CD okuma hızını belirtiyor. Diğer iki X ise yazma ve yeniden yazma hızını göstermektedir. CD yazma ve okuma hızı genellikle 52X olarak karşımıza çıkmaktadır. CD yazıcıların çoğunda 24X yeniden yazma hızıyla karşılaşıyoruz.
SES KARTI

Ses kartı denilince akla ilk gelen isim Creative Sound Blaster oluyor. Modern anakartların neredeyse hepsi entegre ses desteğine sahiptirler. Bazı anakartlar alınacak ucuz bir ses kartından daha iyi bir ses donanımına sahip olabilir. Entegre ses donanımı ya da ucuz ses kartlarını yetersiz buluyorsanız, Sound Blaster Audigy ES, iyi bir kalite sunar. Bunu yetersiz bulan kişiler Sound Blaster Audigy 2 serisini tercih edebilirler. Daha çok giriş/çıkış ve kullanım konforu arayan kişiler ise Platinum ve Platinum Pro modellerini seçebilirler.

TV KARTI

Bilgisayarınıza takacağınız TV kartı ile ucuza bir televizyon sahibi olabilirsiniz. Bilgisayarınızda çalışma yaparken ufak bir pencereden televizyonu da takip edebilirsiniz. TV kartı anakart üzerindeki PCI yuvalarından birine takılabilir. Eğer bilgisayarınızda sınırlı sayıda PCI portu varsa, biraz daha fazla maliyeti olan ancak harici takılabilen bir TV kartı alabilirsiniz. Bunun için boş bir USB portu yeterlidir. Eğer kablo TV kullanıyorsanız ve antenin çekememesi gibi bir probleminiz yoksa, Fly Video 3000 kartı işinizi görecektir. Bu kart sayesinde tüm radyo ve televizyon yayınlarını izleyip, sabit diskinize kayıt yapabilirsiniz. Harici bir TV kartı almayı düşünüyorsanız, Aver Media USB TV modelini tercih edebilirsiniz. Diz üstü bilgisayar kullananlar ve bilgisayarında PCI yuvası bulunmayanlar için idealdir. Daha kaliteli ses ve görüntü istiyorsanız ve yurt dışındaki yabancı kanalları da izleyebilmek istiyorsanız dijital TV kartı ile birlikte bir çanak anten edinebilirsiniz. Dijital TV kartı seçiminde üzerinde CI yuvası bulunan bir model tercih ederseniz, abone olduğunuzda alacağınız kartla şifreli yayınları da izleme şansını bulabilirsiniz. Alacağınız dijital kartın son yazılımlarla uyumluluğuna dikkat ederseniz kartın pek çok ek özelliğinden faydalanabilirsiniz.

KLAVYE VE FARE

Klavye ve fare bilgisayar satın alırken fazla özen göstermediğimiz bileşenlerdir. Ergonomik olmayan bir klavye yoğun kullanımlarda bilek rahatsızlığına bile yol açabilir. Farelerin de en büyük problemi kirlenme sorunudur. Bu yüzden son zamanlarda scroll yerine optik fareler daha popülerlik kazanmaya başlamışlardır. Kablo karmaşasının azalması açısından kablosuz ancak şarjlı pillerle çalışan klavye ve fareler de tercih edilebilir.